Voor het ontwikkelen van producten en diensten voor mantelzorgers is het handig inzicht te hebben in de financiële geldstromen en wetten waar mantelzorgers mee te maken krijgen: welke geldstromen en wetten zijn er in de thuiszorg? Hoe lopen deze in relatie tot de mantelzorger en de cliënt? Welke vergoeding kan een mantelzorger of de cliënt voor wie de mantelzorger zorgt krijgen voor een hulpmiddel of dienst?
De belangrijkste financiële voorzieningen waar mantelzorgers mee te maken krijgen:
Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ)
De Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) is de verzekering voor langdurige zorg, zoals persoonlijke verzorging, verpleging, begeleiding, verblijf in een instelling, kortdurend verblijf en behandeling. Om de mantelzorger te ontlasten kan de cliënt (tijdelijk) in een zorginstelling verblijven. Om AWBZ-zorg te ontvangen moet het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) een indicatie afgeven.
Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) zorgt ervoor dat mensen met een beperking de voorzieningen, hulp en ondersteuning krijgen die ze nodig hebben om te kunnen blijven deelnemen aan de maatschappij. Cliënten krijgen via de Wmo bijvoorbeeld huishoudelijke hulp of een hulpmiddel zoals een rolstoel. De Wmo wordt uitgevoerd door gemeenten.
Persoonsgebonden budget
Met het persoonsgebonden budget (pgb) kunnen zorgvragers zelf hun zorg ‘inkopen’. Het pgb wordt betaald uit de AWBZ. Voor het ontvangen van zorg uit de AWBZ heeft de cliënt een AWBZ-indicatie nodig van het CIZ. Hierin staat of iemand zorg nodig heeft, welke zorg en hoeveel. Het zorgkantoor stelt op basis van de indicatie vast welk bedrag iemand krijgt voor zorg. Van het pgb kan eventueel ook de mantelzorger betaald worden, mits deze de zorg verleend waarvoor het pgb bedoeld is.
Mantelzorgcompliment
Het mantelzorgcompliment is een vergoeding voor mantelzorgers als teken van waardering. Dit is een bedrag van € 200,= per jaar (in 2013).
De komende jaren wordt er veel bezuinigd. Bezuinigingen en plannen van het kabinet die van invloed zullen zijn op de thuis- en mantelzorg:
- Vanaf 2015 wil het kabinet de AWBZ ingrijpend veranderen. Alleen de zwaarste, langdurige zorg wordt dan nog vergoed uit de AWBZ. Lichtere vormen van AWBZ-zorg (begeleiding en persoonlijke verzorging aan huis) gaan naar gemeenten of worden geregeld via de zorgverzekering.
- Vanaf 2013 is er extra geld voor het Persoonsgebonden budget vanuit de AWBZ. Daardoor komen meer mensen dan in 2012 in aanmerking voor een pgb.
- De overheid probeert het regelen van zorg eenvoudiger te maken en de bureaucratie in de AWBZ-zorg terug te dringen. Zo is digitale aanvraag van een AWBZ-indicatie mogelijk geworden. Ook loopt er tot en met 2014 vanuit het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) het experiment ‘regelarme zorginstellingen’. Door bepaalde regels af te schaffen is er minder tijd voor administratie nodig, waardoor meer tijd voor de cliënt ontstaat. Op de website www.invoorzorg.nl zijn de ontwikkelingen te volgen.