De toekomst van de thuiszorg

De thuiszorgsetting zoals we die nu kennen zal in de toekomst drastisch veranderen, maar hoe? Wat zijn de ontwikkelingen die de zorgverlening in de toekomst beïnvloeden? De  rol van de zorgverlener (professionele zorg en mantelzorg)  en de organisatie van de thuiszorg verandert, om aan de toenemende zorgvraag  en de bezuinigingen  op de gezondheidszorg te kunnen blijven voldoen.

Ontwikkeling toekomstscenario’s

Om ons  een  beeld van de toekomst te kunnen vormen hebben we ons gericht  op de ontwikkelingen rond de twee snelst stijgende chronische aandoeningen (Rijksoverheid, 2009): chronisch hartfalen (fysiek zwakker) en dementie (cognitief zwakker).

Aan de hand van het DESTEP-model (Demografie, Economie, Sociaal, Technologie, Ecologie, Politiek) hebben we  door literatuuronderzoek, maar ook door interviews en focusgroepdiscussies, een beeld van de toekomst gevormd. (De belangrijkste toekomstontwikkelingen van de thuiszorg staan onderaan deze pagina.) Aan de hand van de gevonden toekomstige ontwikkelingen hebben we  scenariomatrices opgezet, waaruit we toekomstscenario’s hebben afgeleid. Binnen de scenariomatrices hebben we gekeken wat er onder invloed van technologische, sociale en financiële invloeden gaat veranderen. We geven een algemene omschrijving van een toekomstscenario gegeven (macro niveau); een dag in de toekomst van de thuiszorg (microniveau) en mogelijke kansen voor ontwerpers en ondernemers.

Vier toekomstscenario’s worden hier gepresenteerd:

Scenario voor mensen met dementie

Scenario voor mensen met dementie.

Scenario voor mensen met dementie.

Scenario voor mensen met dementie.

Scenario voor mensen met chronisch hartfalen

Scenario voor mensen met chronisch hartfalen.

Scenario voor mensen met chronisch hartfalen.

Scenario voor mensen met chronisch hartfalen.

Belangrijkste toekomstontwikkelingen van de zorg rond 2020:

  1. De vergrijzing neemt toe: in verhouding wordt een grote groep van de bevolking oud en mensen (met een chronische ziekte) blijven langer leven.
  2. Tekort aan zorgverleners. Het aantal zorgverleners (professionele zorgverleners en mantelzorgers) blijft achter bij de groeiende zorgvraag.
  3. Financiële vergoedingen in de zorg nemen af en zorgvergoedingen worden afgestemd op persoonlijke situaties.
  4. Thuiszorg wordt de standaard.
  5. Vereenzaming neemt toe.
  6. Medische en technologische ontwikkelingen vereenvoudigen de zorg:
    • Mensen blijven langer vitaal.
    • Zorg op afstand wordt eenvoudig door middel van sensortechnologie, digitalisering en videocommunicatie.
  7. Privacywaarden veranderen: professionele zorg en de bijbehorende ethiek wordt vervangen door thuiszorg en (monitorings)systemen op afstand.
  8. Veiligheid krijgt een nieuwe dimensie: zwakke mensen zitten vaker alleen thuis; bescherming hangt af van systemen die de zorg op afstand regelen/monitoren.

Er is een artikel over dit project gepubliceerd in het vakblad Product (juni 2014) onder de titel “Innoveren voor zorg thuis: 
Productontwikkelingskansen voor de thuiszorg”.